De lichtgaatjes van Martínez en Moritz

worldpressphoto.org

De World Press Photo-wedstrijd voor journalistieke fotografie kende dit jaar een andere opzet. Onder meer door de introductie van het zogenoemde ‘open format’.
Zie het artikel in Achterhoek Nieuws daarover. Geen scherpe scheidslijn meer tussen journalistiek en kunst, al blijft nieuwsfotografie logischerwijze het uitgangspunt. Een voorbeeld is het werk van de Mexicaan Yael Martínez. Een serie bewerkte foto’s die het harde leven van de inheemse papapaverboeren documenteert. Martínez prikte gaatjes in de afgedrukte foto’s en fotografeerde ze opnieuw: door de gaatjes schijnt licht. Die ten tweeden male gefotografeerde en afgedrukte productie vormt de serie (nog tot en met zondag te zien in de Walburgiskerk in Zutphen).
Effect en symboliek doen denken aan het werk van de Zweedse kunstenares Elisabeth Moritz, die eind 2020 op een steenworp afstand exposeerde: in Dat Bolwerck, huis voor kunst en gedachten, in Zutphen. Zij gebruikt sterk uitvergrote foto’s die zijn gemaakt in de aanloop naar WOII, brengt daar eveneens gaatjes in aan, zij het volgens een ander procédé, en stelt ze tentoon. Waarbij het in haar geval specifiek gaat om de werking van het geheugen dat gaatjes in de tijd schiet. Gaatjes als kogelgaten – wat haar dan weer dicht in de buurt van Martínez brengt, die de actuele situatie in Mexico aan de kaak stelt. 
Het is in beide gevallen een soort documentatie 2.0. Niet meer alleen de afbeeldingen zelf, maar letterlijk doorklieft met de doorstane angst. De lichtgaatjes vormen een commentaar, en ook dat is journalistiek; een bijschrift zonder dat er een schrijvende pen aan te pas is gekomen. Dat hoeft dan ook niet, etymologisch gezien. Fotografie komt uit het Oud-Grieks en betekent  ‘schrijven met licht’. Dat doen Martínez en Moritz allebei. Intrigerend. En belangrijk. Prachtig zelfs, zoals organisator Patrick van Gemert (World Press Photo) van het werk van Martínez zei. Misschien kan de schoonheid het geweld overwinnen. Veranderen kogelgaten in lichtpuntjes.

© 2022 sander grootendorst


Als blijk van waardering en ter ondersteuning van natuurvertaler.nl kun je een bedrag naar keuze overmaken:

Betaling geschiedt veilig via iDeal of PayPal
Of rechtstreeks overmaken naar NL96ASNB0707472814 ten name van Natuurvertaler.
Alle gegevens worden strikt vertrouwelijk behandeld.

Vragen, opmerkingen? Vul dan het contactformulier in.