achterhoeknieuws.nl/grensnieuws
Stukken geschreven in het kader van het journalistieke Project Open Grensland / Offenes Grenzland, grotendeels gepubliceerd in uitgaven van Achterhoek Nieuws.
Plus andere teksten betreffende Duits-Nederlandse connecties.
Samenwerking bij calamiteiten maakt grens ‘onzichtbaar’
Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland en Stadt Isselburg tekenen overeenkomst
MEGCHELEN – Als er brand is in Anholt, net over de grens, gaat ook het alarm in Gendringen af. De Nederlandse en Duitse brandweercollega’s kwamen in geval van nood al gezamenlijk in actie. Met de ondertekening van een overeenkomst is dat nu officeel bestendigd en voor de toekomst vastgelegd. Niet alleen voor de gemeente Oude IJsselstreek, maar in het grotere verband van Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG) en de Duitse Stadt Isselburg, onderdeel van district Borken.
Door Sander Grootendorst
Plaats van handeling was donderdag Huis Landfort in Megchelen, meer dan symbolisch, want gevestigd op tweehonderd meter van de landsgrens. Een grens die, als het op wederzijdse hulp bij ramspoed aankomt, in de praktijk geen enkele hindernis mag zijn: dat is in de samenwerkingsovereenkomst nog eens bevestigd. “Voor mensen in nood doet het niet ter zake of er Feuerwehr dan wel ‘brandweer’ op een auto staat”, zei burgemeester Michael Carbanje van Isselburg. Hij zette zijn handtekening onder het document, evenals Oude IJsselstreek-burgemeester Mirjam Maasdam, VNOG-voorzitter Ton Heerts (tevens burgemeester van Apeldoorn) en Isselburgs loco-burgemeester Christian Vedder.
Tijdens de bijeenkomst kwam de goede verstandhouding tussen de Nederlandse en Duitse openbare calamiteitenexperts onmiskennaar tot uiting. Het scheelde niet veel of de sprekers waren overgeschakeld op ‘plat(t)’ praoten’ – ook Ton Heerts bevindt zich in Apeldoorn nog binnen de inofficiële grenzen van de Nedersaksische streektaal. Hij hield het in zijn toespraak bij Nederlands, terwijl ceremoniemeester Christiaan Velthausz, binnen de Veiligheidsregio specialist grensaangelegenheden, zich van het Duits bediende. Zijn naam alleen al verbindt beide landen. Hij vertelde dat hij negentien jaar geleden is getrouwd in de zaal waar nu opnieuw toekomstgerichte handtekeningen werden gezet. Het persoonlijke stond donderdag al met al in nauwe verbinding met het algemene belang: precies de kracht van een sterk netwerk dat zo essentieel is voor functionele en accurate samenwerking.
“Straks weet ook iedereen in
Apeldoorn waar Isselburg ligt”
In dezelfde geest voerde Heerts het woord. Hij benadrukte hoe moeiteloos Duitsers en Nederlands de landsgrens overgaan, om hier bijvoorbeeld een meubelboulevard te bezoeken, of daar “boodschappen te doen, te tanken en een Bratwurst te eten”. “Zelf doe ik dat soms ook, dan bezoek ik Kaufland in Emmerich.”
De veiligheidsstructuren zijn aan de oostkant van de grens “heel anders georganiseerd”, zei Heerts. Nederland houdt de lijnen kort met een systeem van vijfentwintig grensregio’s, in Duitsland gaat het kleinschaliger. Maar dat staat praktische samenwerking uiteraard niet in de weg. “Het is op de eerste plaats belangrijk onze samenwerking continu te blijven onderhouden.” Daarin is de laatste jaren “veel geïnvesteerd” en dat leidt ook tot zeer concrete projecten, zoals de door Heerts explicitiet genoemde gedeelde brandweerkazerne voor de korpsen in Dinxperlo en het aangrenzende Suderwick.“Misverstandingen op de meldkamer”, die nu nog wel eens kunnen voorkomen, zijn dan vrijwel uitgesloten.
“Hier in Gendringen en Anholt kennen jullie ellaar allemaal al. Straks weet ook iedereen in Apeldoorn (centrale meldkamer, SG) waar Isselburg ligt.”
Burgemeester Carbanje sprak van een “mijlpaal” in de Nederlands-Duitse samenwerking op veiligheidsgebied. Hij deed dat in het Duits (“maar ik kan Nederlands verstaan, thuis hebben we altijd platt gesproken”). Hij verklaarde nog onder de indruk te zijn van de efficiënte manier waarop een brand in een industriegebied in zijn gemeente werd aangepakt, door korpsen uit Gendringen én Anholt. Hij was er in zijn hoedanigheid van burgemeester getuige van. “Als bestuurder sta je toch een beetje op afstand, al weet ik er iets van, want ik ben wel lid geweest van de vrijwillige brandweer.”
Des te mooier dus, wat Carbanje betreft, dat die samenwerking nu echt “een brede basis krijgt”. “We scheppen duidelijkheid, ook op financieel gebied, en vergroten het toch al bestaande vertrouwen. Gezamenlijke oefeningen hielde de korpsen al; ze zullen voortaan standaard zijn. “Samen overwinnen we de nationale grenzen om levens te beschermen.”
De uitspraak van de dag: “Eigenlijk kennen we geen grenzen, alleen vrienden.” Also sprach Michael Carbanje.
“Eigenlijk kennen we geen
grenzen, alleen vrienden”
Bij het uitbrengen van de bijbehorende (alcoholvrije) toost ging brandweercommandant Diemer Kransen, geboren Eibergenaar – “plat praoten zou kunnen” – nog even op het thema in: “Wij rennen naar plekken waar anderen moeten wegrennen. Wij steken onze hand uit als andere mensen hun hand terugtrekken. Wij nemen risico’s voor de veiligheid van onze bevolking. Veiligheid kent geen grens, aan deze kant van dit gebouw doen we hetzelfde als aan de andere kant. Veiligheid kent wél goede samenwerking. En veiligheid betekent vooral dat je er voor elkaar bent. Ook in deze veranderende wereld. Oekraïne, cyberaanvallen, hoogwater, klimaatverandering, allemaal ontwikkelingen waarmee we moeten omgaam. Meer dan ooit hebben wij elkaar nodig. En meer dan ooit is het belangrijk dat de grens daarbij geen rol speelt: die is voor ons onzichtbaar.”
‘Sneeuwgrens’ scheidt Duitsland en Nederland
Achterhoek Nieuws, 5 januari 2025
ACHTERHOEK – Wie zondagochtend vroeg de gordijnen opende, kreeg een witte winterwereld voorgeschoteld. We waren ervoor gewaarschuwd door weermannen en weervrouwen, ze hadden codes meegegeven om de gevaren te benadrukken (pas op, het wordt glad!), terwijl de meesten van ons toch op de eerste plaats een ervaring van ongeschonden schoonheid ondergaan als ze die verse sneeuw ontwaren. En niet als iets dat per se bestreden moet worden. Anders kun je als kind met je slee de wereld niet in.
Door Sander Grootendorst
De overgang tussen de stoep en de straat was opeens niet meer zo scherp gemarkeerd als gewoonlijk, je kunt lelijk onderuitgaan. Desondanks overheerste het besef dat de sneeuw de grenzen, die eeuwige verdeeldheid, althans uiterlijk, tijdelijk had opgegeven. En dat lelijke bedrijfsgebouw viel opeens niet meer zo uit de toon. De straat werd opeens niet meer zo ontsierd door blik. Bewoners van het grensgebied tussen Nederland en Duitsland ervaren de officiële scheidslijn toch al minder scherp dan laten we zeggen Randstedelingen, maar de weersomstandigheden hadden die overgang ook werkelijk onzichtbaar gemaakt. Of toch niet?
Interessant om juist in dit verband een concreet verschil tussen beide landen aan te stippen. Over de grens kijken ze met enige jaloezie naar de ‘gründliche’ Nederlandse aanpak van sneeuwoverlast op wegen. Zo schreef dagblad Rheinische Post vier jaar geleden bij een inval van winters weer: “Hoewel veel wegen langs de Nederrijn onbegaanbaar zijn, verloopt het verkeer in Nederland grotendeels normaal, vooral op snelwegen en provinciale wegen. Er rijden ook gewoon bussen en treinen. Hoe kan dat?”
En: Iedereen die de grensovergang op Autobahn 3 bij Emmerich-Elten oversteekt, kan het gaspedaal indrukken. De reden: Aan de Nederlandse kant waren de twee rijstroken vrijwel geheel sneeuwvrij en auto’s reden met honderd kilometer per uur in westelijke richting. (Dat is in Nederland de maximumsnelheid). Tegelijkertijd reden de voertuigen aan Duitse kant nauwelijks harder dan zestig kilometer per uur. Een hogere snelheid zou vanwege de sneeuw en de gladheid riskant zijn geweest.
‘Wat doen de gladheidsbestrijders
in ons buurland beter dan wij?’
Bij nieuwszender Ruhr 24 vroegen ze zich af: “Wat doen de gladheidsbestrijders in ons buurland beter dan wij? In Nederland begint momenteel de winterdienst met het sneeuw- en ijsvrij maken van binnenwegen. In Duitsland zijn zelfs niet alle hoofdwegen begaanbaar.” Hoe dat kan? Het antwoord blijkt eenvoudig: navraag in Nijmegen leert dat de gladheidsbestrijders in Nederland overuren draaien, zodra het begint te sneeuwen of ijzelen (en liefst al daarvóór) gaan ze aan de slag met het strooien van zout en het ruimen van sneeuw. En ze gaan door: “Ook ‘s nachts, hoewel er dan geen auto’s rijden.” Des te veiliger is het de vorige ochtend.
Het grappige effect: juist bij winters weer is de grens tussen Duitsland en Nederland wél scherp gemarkeerd. Aan deze kant zijn de wegen grotendeels van sneeuw ontdaan, aan de andere kant is het overal wit.
Maar zo groot was de noodzaak deze zondag niet, om overuren te draaien en overijverig sneeuw te gaan verwijderen. De temperaturen liggen inmiddels weer ver boven nul. De grens tussen Duitsland en Nederland zal weer ontdooien.
Leestip: Frank Trentmann: Uit de schaduw
Achterhoek Nieuws, 2 januari 2025
Binnendoor
Herinvoering grenscontroles is een stap terug in de tijd
Column Achterhoek Nieuws, 9 december 2024
Open Grensland/ Offenes Grenzland is een project waaraan diverse media aan weerszijden van de Nederlands-Duitse grens meedoen. Waaronder Achterhoek Nieuws. Het was nog maar net van start gegaan of vanuit het Bundesministerium in Berlijn kwamen berichten dat het langs de randen van het land weer paspoorten wilde gaan controleren. In september werd dat een feit. Vandaag, 9 december, gaat Nederland die stap terug in de tijd ook zetten. Gesloten Grensland/ Geschlossenes Grenzland.
Door Sander Grootendorst
De aanleiding voor de maatregelen is in de media breed uitgemeten. Ze zijn bedoeld tegen illegale migratie. Of ze effect zullen hebben, wordt door deskundigen betwijfeld.
In 1995 werden de Verdragen van Schengen van kracht: invoering van vrij Europees handelsverkeer. De grenzen gingen open en smokkelaars werden plotsklaps brodeloos. Eeuwenlang hadden ze hun snode gang kunnen gaan. Dichte grenzen werken averechts.
Van de zomer las ik het nieuwe, postuum uitgegeven boek De handige praters, geschreven door Chris te Winkel (1942-2021). Hij groeide op in Winterswijk en in die omgeving speelt deze ‘pastorale detective’ uit 1968 zich af. De auteur laat zijn hoofdpersonen de grens diverse keren overschrijden, in letterlijke en figuurlijke zin. Een geliefd café bevindt zich net aan de Duitse kant. Officieel waren er grenscontroles, maar niet één dronkaard werd aangehouden, althans niet in dit boek. En dat zal best conform de werkelijkheid zijn. Kan me herinneren dat wij vroeger bij Stokkum vanuit Montferland binnendoor naar Hoch-Elten fietsten. Niet dat we iets te verbergen hadden, het was gewoon de kortste weg. Gecontroleerd zijn we nooit.
De Euregio’s plaatsen kanttekeningen bij de maatregelen uit Berlijn en Den Haag. Euregio’s zijn samenwerkingsverbanden tussen gemeenten langs Europese binnengrenzen. Paspoortcontroles zijn niet des Euregio’s. Alleen al economisch gezien: transportverkeer verliest kostbare tijd, elke minuut is er één. Er werken nogal wat Achterhoekers en Münsterlanders over de grens, of ze moeten voor hun baan vaak in het buurland zijn. Hopelijk valt de schade in de praktijk mee.
Los daarvan gaat van de maatregel hoe dan ook een negatieve symboolfunctie uit. Euregio’s hebben juist een positieve uitstraling.
Zelf werd ik nog niet aan een pascontrole onderworpen, de Duitse politie kampt net als de Nederlandse met een enorm personeelstekort. De minister beaamde dat, ze wist het natuurlijk ook al van tevoren, dus je zou zeggen: waarom al die rompslomp? Lijkt verdacht veel op symboolpolitiek, concludeert Joris Bengevoord, burgemeester van Winterswijk.
‘Binnendoor’ blijft altijd mogelijk. Ik hoor niet tot de doelgroep – sta niet te boek als migrant –, maar zou er eentje in de kofferbak kunnen meesmokkelen.
Mijn moeder was een migrant, ze kwam van Java. We maakten als Liemers gezin graag tripjes naar Emmerich en Kleef. Aan haar zoon zie je dat ‘Indische’ niet af. Zou zij er nu uitgepikt worden?
Bij Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers loopt momenteel een interessant project over migratie. Daar komt ongetwijfeld uit dat velen van ‘ons’ genealogisch verbonden zijn met ‘ihnen’. Dat we overal en nergens vandaan komen. Dat we uiteindelijk allemaal migranten zijn.
