Samenhang en samenzang

VIERAKKER – Afgelopen week overleed Brian Wilson (1942-2025), de voorman van de legendarische Beach Boys. We luisterden naar een door een Beach Boys-fan zo’n tien jaar geleden gereconstrueerde LP Smile, die destijds, in 1967, om diverse redenen nooit werd uitgebracht. Niet commercieel genoeg bijvoorbeeld. Het is een van de eerste concept-popalbums ooit gemaakt, en meteen een fenomenaal voorbeeld daarvan; het ontstijgt de popmuziek ook weer, je kunt ernaar luisteren als naar een klassieke suite-met-popinvloeden. Wat een melodieën, wat een vindingrijkheid, wat een samenhang tussen uiteenlopende stijlen. En – kenmerkend voor de Beach Boys –: wat een harmonieuze zang…

Maar Pierre de la Rue kon er ook wat van. Hij leefde van circa 1450 tot 1518 en was net als Brian Wilson een componist met groot gevoel voor harmonie. Natuurlijk geldt dat voor nog veel meer componisten, en er kwamen er aardig wat langs – van Orlando Lasso tot Claude Débussy en zelfs Boudewijn de Groot, zaterdagmiddag in de Sint-Willibrorduskerk in Vierakker, waar het Haarlems Studenten Koor (HSK) een concert gaf met Nederlandse, Vlaamse en Franse werken door de eeuwen heen. En muzikale pelgrimstocht, een live uitgevoerd concept-album.

Een compositie van De la Rue, tevens bekend als Van Straeten, geboren in Doornik en (waarschijnlijk) overleden in Kortrijk, gaf de titel aan het programma: Ic seg adiu. Het stuk stond als tweede op de lijst en klonk een kleine vijf kwartier later ook als toegift, gezien de tekst een logisch einde van de reis. Logica en harmonie gaan hand in hand.

Popmuziek is van alle tijden, dit had in de vijftiende eeuw een nummer van Brian Wilson kunnen zijn. Je moet het denk ik classificeren als folkmuziek, maar ja, zowel ‘folk’ als ‘pop’ betekenen ‘volks’. Het maakt uiteindelijk niet uit hoe je het noemt, muziek zélf is van alle tijden, Wilson beschouwde het album Smile als ,,a teenage symphony to God” en stelde dat God via de muziek tot ons spreekt. Zo dachten ze er in Middeleeuwen eveneens over. Het lied van de la Rue is in letterlijke zin geen hommage aan God, maar een liefdeslied, een love song: Ook al moeten we afscheid nemen, ,,altyt sult gy de liefste syn”.
Hoe dan ook blijven zowel na de dood van De la Rue als na de dood van Wilson hun composities voortbestaan en tot ons spreken, al hebben ze beiden ,,adiu” gezegd.
Dat voortbestaan lukt alleen als er fans zijn die de composities in ere houden, die de platen blijven draaien, of streamen. En dankzij koren zoals het Haarlems Studenten Koor, onder de vakkundige en bezielende leiding van Reyer Ploeg, die de jonge zangers en zangeressen naar grote harmonieuze hoogten tilt, daarbij geruggesteund door de weldadige akoestiek van de kleurrijke Sint-Willibrorduskerk, die alle bezoekers na afloop vol good vibrations verlieten.

Een bootleg-opname van Ic Seg Adiu, Vierakker, 14 juni 2025 (hier en daar wat bijgeluid):

Tekst en foto’s: © 2025, sander grootendorst