Weersomstuit (met s) is de titel van een gisteren officieel verschenen bundel met ruim tachtig gedichten die direct of indirect de vele facetten van ‘het klimaat’ als onderwerp hebben. Een bonte mengeling inzendingen van 26 dichters. Klimaatverandering heeft de aarde en de mensheid flink in zijn greep, de dreigingen zijn legio, die worden in de bundel dan ook, op uiteenlopende wijze, verwoord, maar daarmee is het geen sombere zwartkijkverzameling geworden, integendeel: hoop prevaleert. Je zou denken dat het aan de politiek is om de klimaatproblematiek aan te pakken, dat gebeurt ook wel, maar mondjesmaat en onvoldoende. Goed dus om de kwestie eens aan dichters voor te leggen: die blijken behoorlijk doortastend.
De jongste dichter in Weersomstuit is Elise Heres, twaalf jaar. Ze maakte een originele gedachtensprong: een (pubers bekend voorkomende opmerking van pubermoeders) gaf ze poëtisch-filosofische diepte te door het in te bedden in haar klimaatgedicht getiteld Aarde.
Mijn moeder zegt vaak
begin je te laat dan heb je te weinig tijd
Ze droeg het voor bij de presentatie in de ‘buurthuiskamer’ van de Wilhelminakerk in Bussum, waar een deel van de deelnemers bijeenkwam. De samenstellers van de bundel, Alfred Valstar en Ria Borkent, gaven een toelichting. Mooi was het antwoord van Borkent op haar eigen retorische vraag waarom er bijvoorbeeld gedichten zijn opgenomen als Spreeuwenzwerm van Henk Knol (hij spreekt van een ‘choreografie van glitterpakjes’): “In zo’n gedicht stelt de dichter veilig wat er nu nog is.” Dat geldt naar mijn idee in bredere zin voor poëzie. En zeker voor spreeuwen, inderdaad, de kastanjebomen waarin ze zich vroeger altijd groepeerden in de buurt waar ik woon, zijn verdwenen; de vogels ook. Poëzie als reddingsoperatie. Klimaatpoëzie.
Aansluitend was in de kerk zelf de opening van de tentoonstelling Heel de aarde (over duurzaamheid), een initiatief van het project Groene Kerken en kunstenaarsgezelschap Ars Pro Deo. Een van de deelnemers daaraan is Grady van den Bosch, die ook omslag en illustraties van de dichtbundel verzorgde. (Omslag: een weersomstuimige boom).
Groene-Kerken-voorzitter Carla Dik-Klaver hield een lezing, waarin ze zei dat het bij de huidige ecologische crisis in wezen om een spirituele crisis gaat. Kort samengevat: wij, mensen, zijn de kwaliteit van de aarde, onze leefomgeving, ons leven, gaan opofferen aan materialisme en onverschilligheid. Dat lijkt mij, ook als niet-gelovige, een zinvolle en werkzame benadering van de klimaatproblematiek. Een benadering die in de dichtbundel sterk tot uiting komt.
Weersomstuit is verschenen bij uitgeverij Anderszins. Info: uitgeverij anderszins.nl. Te bestellen bij de plaatselijke boekwinkel.
PS
Aan de bundel mocht ik met vier gedichten een bijdrage leveren.