Erg goed concert van het Ruysdael Kwartet in Dat Bolwerck in Zutphen gisteravond. Je zou het louterend kunnen noemen, als dat niet zo’n beladen woord was. Energiek, soms haast verbeten, en tegelijkertijd soepel voerde het kwartet werken uit van Schubert en Tan Dun.
Ingewikkelde stukken – van Schubert zijn kwartet in G, van Tan Dun zijn Acht kleuren voor strijkkwartet –, die makkelijk in duigen kunnen vallen wanneer je ook maar even ophoudt er je tanden in te zetten. Beter gezegd: je vingers.
Het kwartet speelde met opperste concentratie en desondanks was er geregeld een of twee seconden tijd voor een blik opzij naar een medespeler. Gezichten spraken boekdelen; je kon het musiceerplezier eraan aflezen. ‘We zijn met z’n vieren goed bezig’, leken ze elkaar onderweg te vertellen. ‘Het gaat lekker.’
Maar deze constatering klinkt dan weer te routineus. Het was meer alsof de kwartetleden de composities, die ze allevier volledig in de vingers hebben, eindelijk voor het eerst ooit aan het publiek mochten laten horen, in de inspirerende setting van het eeuwenoude Bolwerck. Ze straalden uit dat ze zich daar ontzettend op hadden verheugd.
Schubert en Tan Dun, dat zijn twee totaal verschillende muzikale werelden. Al kun je je indenken dat op het publiek destijds, in 1826, dit abstracte, ruim drie kwartier durende kwartet in G revolutionair moet zijn overgekomen; dat doet het eigenlijk nog steeds. Enerzijds is er de chronologische muziekgeschiedenis, anderzijds het effect van tijdloosheid.
Tan Dun mengde in 1988 oosterse en westerse muzikale invloeden met de geluiden van de stad New York. Dat hoef je van tevoren niet te weten om het te kunnen voelen. In die zin is de altijd maar weer ‘ontoegankelijk’ genoemde ‘hedendaagse’ klassieke muziek vaak juist wel open en begrijpelijk; ze spreekt een universele taal.
1988 is alweer bijna dertig jaar geleden. Ingebed in Schuberts werk (het concert begon met diens Quartettsatz) voelde Tan Dun zich hoorbaar thuis – en zichtbaar: de uitvoering van een spannend modern stuk moet je vooral ook zien gebeuren.
Horen en zien hoe het bejegend wordt door de vingers van het Ruysdael Kwartet.
© sander grootendorst
foto PR Ruysdael Kwartet